Alles klinkt mooier in het …

Met een studentenbeurs door cultureel Nederland, aflevering 1

Op 11 april 1888 stond er in de weilanden net buiten Amsterdam een lange file. 442 rijtuigen vormden een lange, langzaam voorthobbelende rij. Uit de rijtuigen kwamen de bezoekers voor het allereerste concert in het nieuwe Concertgebouw. Om tien over elf was het concert afgelopen en herhaalde de scene zich. Het duurde tot vijf voor halfeen voordat het laatste koetsje huiswaarts kon.

De afgelopen 128 jaar is er veel veranderd. De stalen rijtuigen van de moderne concertbezoeker staan in parkeergarage Museumplein weliswaar nog steeds in de rij, maar de wachttijd is aanzienlijk verkort. De trotse bezitters van de rijtuigen stammen niet meer uitsluitend uit de Amsterdamse burgerij. De omgeving kan met geen mogelijkheid meer onder de categorie weiland gevat worden. Het Museumplein, want dat is er uit die weilanden geworden, is een van de drukste plaatsen in Amsterdam. Het gebouw zelf heeft een aantal enerverende renovaties doorgemaakt en er is wat bijgebouwd, maar het hogere doel is onveranderd het maken en luisteren van muziek.

copyright: Jordi Huisman

Er wordt heel veel muziek gemaakt en geluisterd aan het Museumplein. Per seizoen (het concertseizoen loopt van begin september tot eind juni) zijn er ongeveer 900 evenementen in het gebouw, de meeste daarvan zijn natuurlijk concerten.

Laten we beginnen in de Grote Zaal met ongeveer 2000 plaatsen. Deze is wereldberoemd. Niet alleen omdat het zo’n mooie zaal is, maar vooral ook omdat de akoestiek fenomenaal is. De Grote Zaal is het thuis van het al even beroemde Concertgebouworkest. Dit orkest heeft een roemrijke geschiedenis en verschillende componisten wiens namen op de muren en op de balkons van de zaal zijn geschilderd, hebben nog voor het orkest gestaan. Neem bijvoorbeeld Gustav Mahler, die de meest centrale plaats heeft, op het middenbalkon. In eigen land werd hij zoals zoveel profeten niet geëerd, maar in Amsterdam vond hij bij het Concertgebouworkest een enthousiaste chef-dirigent (Willem Mengelberg) en een welwillender publiek. Richard Strauss, een andere prominent op de muren van de Grote Zaal, was zo onder de indruk dat hij zijn werk ‘Ein Heldenleben’ aan het orkest opdroeg. Ook onder andere Stravinsky, Debussy en recenter John Adams (zijn naam staat (nog) niet op de muur) waren te gast met eigen werk.

copyright: Fred George

De Grote Zaal is niet exclusief het podium van het Concertgebouworkest. Het Nederlands Philharmonisch Orkest en het Radio Filharmonisch Orkest zijn vaste namen en bijna alle toporkesten van de wereld komen regelmatig langs. Er staan niet alleen symfonieorkesten op het podium. Alle denkbare ensembles en solisten zijn te gast, van solopianist tot jazzorkest (er is het Jazz Orchestra of the Concertgebouw!).

Dan is er nog de Kleine Zaal. Hier is plaats voor ruim 400 mensen, maar als je in de zaal zit, heeft het vaak de intimiteit van een huiskamerconcert. Strijkkwartetten, celloduo’s, vioolduo’s, pianisten, zangers, de kamermuziek in al zijn vormen is hier thuis. Er is ook een koorzaal, een recente toevoeging, waar onder andere cursussen, jazzconcerten en kinderconcerten worden georganiseerd.

Copyright: Hans Roggen

Maak een virtuele tour door het Concertgebouw.

De historie en de algemeenheden zijn natuurlijk mooi, maar waar zou je nu eens heen moeten gaan? Idealiter zou je overal heengaan, helaas is dat wat te ambitieus. Daarom een aantal tips. Eerst echter nog belangrijke informatie voor studenten en iedereen onder de 35. Je kan veel concerten namelijk met hoge korting bezoeken. De belangrijkste mogelijkheden op een rijtje:

• Jongerenvereniging Entrée. Als je lid wordt van de jonge vrienden van het Concertgebouw en het Concertgebouworkest kan je met 75% korting (tot 25 jaar), 50% korting (tot 30 jaar) of 25% korting (tot 35 jaar) kaartjes kopen voor een grote selectie concerten. Lidmaatschap kost maar €20,- per jaar en als klap op de vuurpijl kan je repetities bijwonen, krijg je digitale programma’s gratis en kan je naar speciale activiteiten zoals het ‘late night café’.
• Sprinten. Tot 30 jaar kan je op de dag van een concert een sprintkaartje kopen (vanzelfsprekend alleen voor niet-uitverkochte concerten). 75 minuten voor aanvang van een concert kan je je aan de kassa melden en voor €15,- (Entréeleden €12,50) een kaartje kopen.
• Concerten van het Nederlands Philharmonisch Orkest. Dit orkest hanteert voor al zijn concerten een jongerenprijs van €15,-.
• Andere goede opties zijn het Zondagochtendconcert (€20,-), de Robeco Summernights in de zomermaanden en natuurlijk de gratis lunchconcerten.

Nu overtuigend genoeg is aangetoond dat de prijs geen belemmering hoeft te zijn, een paar tips voor concertbezoek.

Kennismaken Wil je eerst eens rustig kennismaken met het fenomeen klassiek concert? Dan zijn de Zondagochtendconcerten en de serie Essentials van het Concertgebouworkest aan te raden. Deze concerten zijn korter en het repertoire is uitdagend maar wel toegankelijk.

De klassiekers Als je de grote klassiekers wil horen kan je bij veel concerten terecht. Kijk zeker eens bij de concerten van het Concertgebouworkest, het Nederlands Philharmonisch Orkest en het Radio Philharmonisch Orkest

Modern Benieuwd naar moderne klassieke muziek? (modern en klassiek worden vaak als tegenstelling gebruikt, maar er is ongelofelijk veel spannende moderne klassieke muziek). De Serie A van het Concertgebouworkest is een absolute aanrader. Werken uit de 20^e eeuw en hedendaagse werken worden hier gecombineerd en er is altijd een inleiding zodat je je goed kan voorbereiden. Ook de NTR Zaterdagmatinee heeft spannende programma’s.

Kamermuziek De programmering van de Kleine Zaal is een lange reeks van hoogtepunten. Laat je verrassen of kies een componist waar je meer van wilt horen (tip: links in de agenda kan je sorteren op componist of op muziekstijl).

Besluiteloos? Vul het Concertkompas op de website van het Concertgebouw in. Jongerenvereniging Entrée heeft ook een keuzetool. Als je persoonlijker advies wil, kan je ook op hun website terecht, daar vind je tips van onder andere Remy van Kesteren en Paulien Cornelissen.