Ethisch dineren

Kunnen ethische afwegingen aan Kunstmatige intelligentie worden overgelaten? Het merendeel van de aanwezigen bij het Bedrijfsethisch Diner van afgelopen 6 mei vond van niet. Dit evenement stond in het teken van Kunstmatige Intelligentie (afgekort: KI), en het belang van ethiek ten opzichte hiervan. Het diner vond plaats in restaurant Instock Utrecht, een restaurantketen die zich inzet tegen de verspilling van voedsel. Instock bereidt haar gerechten namelijk uitsluitend met producten die door bedrijven en horecagelegenheden worden weggegooid, terwijl ze nog wel goed zijn. Zodoende heeft Instock momenteel bijna 700.000 kilo voedingswaren gered.

De avond werd geopend door Ivo, mede-oprichter van adviesbureau Bijster en alumnus van het Humanities Honoursprogramma. Vervolgens werd aan de hand van praktijkvoorbeelden uitgelegd aan het publiek, dat met name uit studenten van de Universiteit Utrecht bestond, waarom het belangrijk is om een constante
wisselwerking tussen KI en ethiek tot stand te brengen. Nadien genoten de aanwezigen van een kleine amuse, waarna het woord aan Sven Nyholm (TU Eindhoven) werd gegeven. Sven Nyholm wierp de volgende vraag op: moet KI zich aan mensen aanpassen, of moeten mensen zich aan KI aanpassen? Hoewel men geneigd is het standpunt in te nemen dat KI zich aan mensen moet aanpassen, beargumenteerde Nyholm dat het tegenovergestelde in sommige gevallen de voorkeur verdient. Bijvoorbeeld wat zelfrijdende auto’s betreft: waar aanvankelijk werd gegarandeerd dat deze auto’s geheel veilig zijn, blijken zij in de praktijk wel degelijk bij ongelukken betrokken te raken. Echter, de oorzaak hiervan is vaak gelegen in onvoorspelbaar verkeersgedrag van mensen. Zelfrijdende auto’s nemen namelijk geheel conform de regels aan het verkeer deel. Alleen in combinatie met wispelturig handelen van mensen, leidt dit tot ongevallen. Om deze zoveel mogelijk in de kiem te smoren, moeten mensen zich in het verkeer dus eerder aan KI aanpassen dan andersom.

Sander Beckers verzorgde de tweede lezing van de avond. Waar Nyholm een vrij specifiek vraagstuk centraal stelde, legde Beckers zich juist toe op de enorme omvang van ethische kwesties met betrekking tot KI, en op de verschillende niveaus waarop deze kwesties spelen. Hij maakte aanwezigen erop attent dat zelfs het behandelen van ethische vraagstukken in het
kader van KI aan ethische vraagstukken onderhevig is. Met name het controleren van
besluiten die zelfdenkende algoritmes maken, is problematisch. De makers van deze
programma’s hebben namelijk zelf geen inzicht in hoe computers besluiten nemen. Het is daarom onmogelijk om vaste grip te krijgen op de besluitprocessen van KI-systemen. Een open vraag voor de toekomst is daarom: hoe gaan we hiermee om?

Tussen de gangen door en aan het einde van de avond – tijdens een discussie – kreeg het publiek de kans om zich over het bovenstaande uit te spreken. Zoals verwacht, kwamen er geen eenduidige antwoorden op de ethische vraagstukken die KI oproept. Deze vraagstukken kunnen immers niet reductionistisch verklaard worden. Ze vragen om een genuanceerde aanpak en meervoudige antwoorden.

Dit evenement werd georganiseerd door Annika en Ivo van adviesbureau Bijster in samenwerking met Netwerk Bedrijfsethiek Nederland. Het doel van Bijster is om Geesteswetenschappelijke kennis te gebruiken om het bedrijfsleven te verbeteren. De link tussen ethiek en KI is hier een voorbeeld van.